Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej (minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, wojewodowie) i samorządowej (marszałkowie województw, starostowie na poziomie powiatów oraz wójtowie, burmistrzowie (prezydenci miast) na poziomie gmin. Organy te realizując zadania pomocy społecznej współpracują, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.
Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.
Prawo do świadczeń pomocy społecznej przysługuje osobom posiadającym obywatelstwo polskie, zamieszkującym i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz cudzoziemcom, zamieszkującym i przebywającym na tym terytorium, posiadającym zezwolenie na pobyt stały lub status uchodźcy, nadany w Rzeczypospolitej Polskiej oraz obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt.
O pomoc finansową mogą starać się osoby, które spełniają warunki określone w ustawie o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. tj.:
Podstawowy warunek dla wszystkich zasiłków – trudna sytuacja życiowa związana w szczególności z: sieroctwem, bezdomnością, bezrobociem, niepełnosprawnością, długotrwałą lub ciężką chorobą, przemocą w rodzinie, ochroną ofiar handlu ludźmi, ochroną macierzyństwa, problemami rodzin niepełnych i wielodzietnych, trudnościami w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, problemami w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze, chorobą alkoholową lub narkomanią, zdarzeniem losowym, klęską żywiołową lub ekologiczną, lub innymi okolicznościami uzasadniającymi udzielenie pomocy społecznej.
Drugi warunek – trudna sytuacja finansowa tzn. miesięczny dochód osoby lub rodziny ubiegającej się pomoc nie może być wyższy od kwoty określonej w ustawie o pomocy społecznej (tzw. kryterium dochodowe ustalone zgodnie z art. 8 ust. 1).
Oba wymienione warunki muszą być spełnione jednocześnie.
Obecnie obowiązujące kryteria dochodowe wynoszą:
- 776 zł dla osoby samotnie gospodarującej
- 600 zł na osobę w rodzinie
Pomoc udzielana jest na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego złożony na piśmie do ośrodka pomocy społecznej w miejscu zamieszkania. Decyzja podejmowana jest po skompletowaniu niezbędnych dokumentów i przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego. Zgodnie z art 107 ustawy o pomocy społecznej rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza się u osób i rodzin korzystających lub ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej w celu ustalenia ich sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej oraz u osób, o których mowa w art. 103 umowa w sprawie ponoszenia opłat za pobyt w domu pomocy społecznej.
Brak zgody na przeprowadzenie wywiadu jest równoznaczny z rezygnacją z pomocy społecznej.
Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są zobowiązane:
- do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej,
- niezwłocznie poinformować o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń,
Brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, a w szczególności:
- odmowa zawarcia kontraktu socjalnego lub niedotrzymanie jego postanowień,
- nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną lub wykonywania prac społecznie użytecznych, o których mowa w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
- nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez osobę uzależnioną, – marnotrawienie przyznanych świadczeń,
- marnotrawienie przyznanych świadczeń, będą stanowić podstawę do: odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, przyznania pomocy w formie świadczenia niepieniężnego
będą stanowić podstawę do: odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, przyznania pomocy w formie świadczenia niepieniężnego.
Zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej świadczenia z pomocy społecznej dzieli się na dwie podstawowe grupy:
Świadczenia pieniężne
- Zasiłek celowy
Pomoc w formie zasiłków celowych przeznaczona jest głównie na zakup żywności, opału, opłaty za energię. W przypadku stwierdzenia marnotrawstwa przyznanych świadczeń pomoc jest ograniczana lub odmawiana. Z uwagi na dobro osób będących na utrzymaniu osoby ubiegającej się o pomoc finansową w przypadku marnotrawstwa przyznawana jest pomoc w formie niepieniężnej, np. opłacenie obiadów. Szczególnym rodzajem zasiłku celowego (niezależnie od dochodu) jest zasiłek celowy z powodu zdarzenie losowego.
- Specjalny zasiłek celowy
Zasiłek ten przysługuje w szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy dochód osoby/ rodziny przekracza kryterium dochodowe określone w ustawie.
- Zasiłek okresowy
Pomoc w formie zasiłków okresowych przysługuje ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, itd., w przypadku, gdy dochód osoby/ rodziny jest niższy od kryterium dochodowego określonego w ustawie.
- Zasiłek stały
Zasiłek stały przysługuje pełnoletniej osobie całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Kryterium dochodowym dla osoby samotnie gospodarującej jest kwota 701 zł, natomiast kryterium dochodowym dla osoby w rodzinie jest kwota 528 zł. Maksymalna kwota zasiłku stałego wynosi 604 zł.
Świadczenia niepieniężne
- Praca socjalna
Praca socjalna udzielana jest osobom / rodzinom bez względu na posiadany dochód na rzecz poprawy ich funkcjonowania w środowisku lokalnym, może być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny. Udzielana jest również osobom/ rodzinom niekorzystającym ze świadczeń pomocy społecznej.
Kontrakt socjalny zawierany jest z osobą/ rodziną. Określa on zasady współdziałania tych osób z OPS. Odmowa zawarcia kontraktu socjalnego lub niedotrzymywanie jego postanowień mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.
- Składki na ubezpieczenie zdrowotne
GOPS opłaca składki na ubezpieczenie zdrowotne za osoby korzystające z zasiłku stałego, które nie podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu.
- Pomoc rzeczowa
Świadczenia niepieniężne w postaci żywności, środków czystości, odzieży itp.
-
Dystrybucja żywności- Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa 2014-2020
Pomoc doraźna albo okresowa poprzez współpracę z Kieleckim Bankiem Żywności, w postaci dystrybucji żywności w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014-2020. Pomoc doraźna albo okresowa w postaci żywności przysługuje osobie, której kryterium dochodowe nie może przekroczyć 220% tj. 1.542,20 zł dla osoby samotnie gospodarującej i 1.161,60 zł dla osoby w rodzinie.
- Sprawienie pogrzebu
Sprawienie pogrzebu odbywa się w sposób ustalony przez gminę, zgodnie z wyznaniem zmarłego, w przypadku, gdy rodzina nie jest w stanie zorganizować pogrzebu lub jest brak rodziny.
- Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania
Udzielane są osobom, które z powodu wieku, choroby itd. potrzebują pomocy innych osób. Przyznawane są osobom samotnym jak i osobom, które mają rodzinę, w przypadku, gdy rodzina nie jest w stanie takiej opieki zapewnić. Usługi te obejmują: pomoc w zaspakajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, pielęgnację zleconą przez lekarza. Zasady odpłatności za korzystanie z usług opiekuńczych ustalane są przez radę gminy w drodze uchwały.
- Kierowanie do Domu Pomocy Społecznej
Osoby, które wymagają całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, a rodzina i gmina nie jest w stanie zapewnić opieki kierowane są do Domów Pomocy Społecznej. Pobyt w DPS jest odpłatny w wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania. Opłaty za pobyt w DPS ponoszą: mieszkaniec domu – do wysokości 70 % swojego dochodu, małżonek, zstępni, wstępni, ( gdy dochód tych osób przekracza 300 %).
Za pobyt w DPS opłaty wnoszą w kolejności: mieszkaniec domu, małżonek, zstępni przed wstępnymi, gmina, z której osoba została skierowana do DPS.
-
Kierowanie osób do Środowiskowego Domu Samopomocy
Osoby, które ukończyły 18 rok życia i z powodu choroby psychicznej lub niepełnosprawności intelektualnej mają trudności w codziennym życiu, zamieszkujące na terenie gminy Górno, kierowane są do Środowiskowego Domu Samopomocy w Woli Jachowej. Decyzję o skierowaniu do ośrodka wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi i decyzję ustalającą odpłatność za korzystanie z usług w tych ośrodkach wydaje właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego prowadzącej lub zlecającej prowadzenie ośrodka wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi.